Domoda – gambijski sos orzechowy

Kremowy sos z masła orzechowego, mięso rozpływające się w ustach i słodka nuta warzyw. Domoda to smak Gambii zamknięty w jednym garnku. Prosta, a pełna głębi – zachwyca zarówno w wersji mięsnej, jak i wegetariańskiej. To danie przeniesie Cię do Afryki Zachodniej.

Nazwa „domoda” pochodzi z Gambii i odnosi się do sosu z orzeszków ziemnych. W Senegalu oraz innych krajach Afryki Zachodniej to samo danie występuje pod nazwą maafe lub tigadèguèna. Gambijska wersja nazwy wywodzi się z języka Mandinka – najpowszechniej używanego języka w kraju.

Małe państwo, dużo orzeszków

Gambia to najmniejszy kraj Afryki kontynentalnej. Zajmuje wąski pas lądu ciągnący się wzdłuż rzeki Gambii, niemal całkowicie otoczony przez Senegal. Całe państwo liczy zaledwie 1,5 miliona mieszkańców — czyli mniej niż żyje w Warszawie.

Pierwsze wzmianki o tym regionie pojawiają się już w IX wieku, kiedy to arabscy kupcy przewozili przez te tereny niewolników. 500 lat później, w XV wieku, do wybrzeży Gambii dotarli Portugalczycy. Próbowali założyć tu swoje osady, jednak ich próby osiedlenia się zakończyły się niepowodzeniem.

Dzięki położeniu wzdłuż rzeki, ziemie Gambii są wyjątkowo żyzne. To właśnie dlatego rolnictwo stanowi podstawę tamtejszej gospodarki – aż 75% aktywnych zawodowo mieszkańców pracuje w tym sektorze. Rolnictwo odpowiada za 29% krajowego PKB.

Wśród uprawianych roślin jedna ma znaczenie szczególne: orzeszek ziemny. To właśnie on od lat odgrywa kluczową rolę w gospodarce Gambii – zarówno jako produkt spożywczy, jak i surowiec eksportowy.

Kraj orzeszków ziemnych

Gambię nazywa się czasem krajem orzeszków ziemnych. W XVI wieku orzeszki trafiły do Gambii za sprawą Portugalczyków, ale przez długi czas uprawiano je jedynie na potrzeby własne. Zmieniło się to dopiero w XIX wieku, gdy w Europie zapanowała moda na mydło. Wówczas wzrosło zapotrzebowanie na tłuszcz, będący podstawowym składnikiem mydła. Brytyjczycy, którzy wtedy panowali nad Gambią, dostrzegli okazję w orzeszkach ziemnych i przekształcili je w uprawę rynkową.

Dziś gospodarka Gambii w dużej mierze opiera się na orzeszkach ziemnych. W 2002 roku stanowiły one aż 6% PKB kraju, a ponad połowa eksportu Gambii to właśnie orzeszki ziemne. Są one dosłownie wszędzie – dostępne w hurtowych ilościach, sprzedawane przez kobiety na ulicach w małych torebeczkach. Można je znaleźć w wielu wersjach – prażone, solone, a nawet w cukrowej posypce.

Domoda – co to? Gdzie zjeść?

Domoda to jedno z najczęściej gotowanych dań w Gambii. Jest to pyszny sos orzechowy, który na co dzień przygotowuje się w wersji wegańskiej ze względu na wysokie ceny mięsa. W wersji mięsnej najczęściej spotyka się domodę z wołowiną (pokrojoną w kostki) lub kurczakiem (najlepiej w większych kawałkach, jak pierś czy udka). To danie podaje się tradycyjnie z białym ryżem.

Przepis

Domoda

Czas przygotowania: 60 minut

Liczba porcji: 6

Składniki

500g mięsa (wołowina lub kurczak – pierś lub udka z kością) lub 500g dyni/batatów

1 duża cebula

3 ząbki czosnku

3 duże pomidory

2 marchewki

2 ziemniaki

40g koncentratu pomidorowego

600ml bulionu

2 duże łyżki masła orzechowego (gładkie)

Papryczka chili – do smaku, opcjonalnie

Sok z 1/2 cytryny

Sól i pieprz

Oliwa z oliwek – do smażenia

Woda

Ryż, do podania

Przygotowanie

1. Przygotuj mięso. Wołowinę lub pierś z kurczaka pokrój w kostkę o grubości 1 cm (jeśli używasz udek, pozostaw je w większych kawałkach). Mięso natrzyj solą.
2. Pokrój warzywa. Cebulę i pomidory pokrój w drobną kostkę, czosnek posiekaj lub przeciśnij przez praskę. Warzywa możesz lekko zblendować lub rozbić w moździerzu.
3. Usmaż mięso. Rozgrzej olej na patelni. Na dużym ogniu smaż mięso przez 5 minut, przewracając je co jakiś czas. Następnie dodaj posiekane warzywa i smaż przez kolejne 5 minut, ciągle mieszając.
4. Przygotuj resztę składników. Pokrój marchewkę i ziemniaki w grubą kostkę.
5. Połącz składniki. Do mięsa i warzyw dodaj koncentrat pomidorowy, bulion, masło orzechowe oraz opcjonalne papryczki chili. Wrzuć pokrojone marchewki i ziemniaki.
6. Gotuj sos. Doprowadź do wrzenia, zmniejsz ogień i gotuj przez 20-30 minut, aż warzywa będą miękkie. Dodaj sok z cytryny, wymieszaj i dopraw solą oraz pieprzem.
7. Smacznego! Domodę podawaj na ugotowanym ryżu, udekorowaną posiekanymi orzeszkami ziemnymi i pietruszką.

Wskazówki

– Domoda jest naturalnie wegańskim daniem. Ze względu na sytuację materialną w Gambii, na co dzień przygotowuje się ją bez mięsa. Możesz zamienić mięso na dynię lub bataty i przygotować przepis według instrukcji.

– W Gambii zamiast tradycyjnego bulionu często używa się kostek Maggi. Możesz zastąpić bulion kostką rosołową lub Maggi, aby uzyskać autentyczny smak.

– Jeśli chcesz, marchewkę możesz zostawić w większych kawałkach, aby pływała w sosie. Do Domody często dodaje się również okrę, fasolkę szparagową oraz jarmuż.

– Zamiast ryżu, możesz podać domodę z fufu lub kaszą kuskus.

Podziel się swoją kulinarną podróżą! Wrzuć zdjęcie na Instagrama i oznacz nas – udostępnimy Twoje danie. Zapraszamy na naszego Facebooka i Instagrama, by być z nami na bieżąco.